Welcome to the Sikh Vichar Manch-Thought Provoking Forum for Justice

 
 
 


sMq iBMzrFvfilaF ipCoN DuMdUkfry `coN cfnx dI Koj

pRkfsLk: pMQ KLflsf pRkfsLn
pihlI vfr: 6 jUn 2004
muwl: dys: 150 rupey, 200 rupey(sijld)
pRdysL: 10 zflr, 5 pONz-pMny:400
lyKk: dlbIr isMG
rIivAU krqf: blbIr isMG sUc

ieh ikqfb ‘sMq iBMzrFvfilaF’ ipCoN DuMdUkfry `coN cfnx dI Koj’ df lyKk srdfr dlbIr isMG vfsI ipMz gMnf (iPlOr) ijLlHf jlMDr hY. iesy nfm dy keI hor nvyN qy purfxy pwqrkfr bqOr lyKk mYdfn ivc hox kfrn, ieh lyKk pfTkF leI pihcfx hwQoN BulyKy df isLkfr ho jFdf hY. pr sMq jrnYl isMG iBMzrFvfilaF dy njLdIkI rhy hox krky, keI qF Jwt kih idMdy hn; Auh ‘aMgRyjI itRibAUn’ vflf mfrksvfdI pwqrkfr qF smJo ies lyKk dI pihcfn mukMml ho geI hY.

jy pfTk lyKk dI jfx-pCfx qoN hI ies ikqfb dI smIiKaf ( Review) vjoN smJx dI glqI Kfxgy qF Auh iewk iensfn jo afpxI Aumr dy pjMqrvyN vrHy ivc dfKl ho cuwkf hY, pihlF mfrksvfdI iPr sMq iBMzrFvfilaF dy pRBfv kfrn ‘iswK ienklfbIaF’ df kdrdfn hox kfrn srkfr dI dihsLq qy mfnisk qsIihaF df pirvfr smyq hux qk isLkfr hoieaf irhf hY, dy qjLrby qoN vFJy rih jfxgy. jIvn ivc ‘ienklfb’ dI afs ivc ieh Btkdf iewk pFDI hY.

isrVI hox kfrn hI Aus ny pihlI ikqfb,‘nyiVEN izwTy sMq iBMzrFvfly (myrI hwzbIqI-jwgbIqI) qoN bfad ieh dUsrI ikqfb vI ilK idwqI qy ajy vI lyKk dI sqMusLt ho ky bYTx dI iewCf nhIN hY. lyKk ilKx qoN nkfrf hY. iswK ienklfbIaF qoN imlI inrfsLf dy kfrn GrylU qy bfhroN hoeI nmosLI dI Jlk Aus dy ichry qoN spwsLt njLr afAuNdI hY. jdoN Auh ipCokV vwl Jfq mfrdf hY qF keI vfrI Bfvuwk ho ky mn Br lYNdf hY. Aus drd ƒ ijs pRkfr lyKk afpxI ies ikqfb ivwc pRgt krdf hY ieAuN mihsUs huMdf hY ik jykr Aus dy bIqy smyN dI siQqI ivc KVHky hI ies ikqfb ƒ ghu nfl piVHaf jfvy qF ijLafdf smJ af skdI hY. ies Aumr ivc vI Auh afpxI aflocnf ƒ nvIN iswiKaf vjoN kbUl krn qy apnfAux ivc KusLI mihsUs krn dI ihMmq rKdf hY. bsLrqy kIqI aflocnf iewk imwqr vwjoN qy AusfrU hovy.  ieh lyKk dI ivdvqf qy TrHMmy df sbUq hY. pr lyKk ivkfsvfd ( Theory of evolution ) sgoN ienklfb ( Theory of revolution) df hfmI hY. afp ienklfb dy hwk ivc Bugqx leI iqafr rihMdf hY pr dUsry ƒ amlI rUp ivc ienklfbI (revolutionaryy) dyKxf Bfldf hY.

keI vfrI qF ieAuN mihsUs huMdf hY ik ijvyN lyKk ies ikqfb dI lyKxI rfhIN afpxf guwsf kwZ irhf hovy. iewQoN qk sfPL kih idMdf hY ik ‘iswKI’ Drm (Concept) nhIN sgoN iewk ‘ivcfrDfrf’(thought) hY. ‘pUjf’ (Action of worship) qy ‘mirXfdf’ (Discipline) df zt ky ivroDI hY. ies qoN sfPL pRBfv Cwzdf hY ik Auh ‘iswKF dI inafrI pihcfx’ (Separate identity) df pihrydfr nhIN hY. ieQoN qk ik Auh ‘iswKI’ ƒ nvyN ZMg nfl smJx `qy jLor idMdf hY. lyKk iswKI ivc iewk qrsXog pfqr dy qOr qy njLr afAuNdf hY ikAuNik Auh ipCly ‘iswK sMGrsL’ smyN ‘ienklfb’ dI Koj ivc do-pfsV (srkfrI qy gYr-srkfrI) mfr df isLkfr hoieaf hY qy afpxy afp ƒ ajy qk idlfsf dyx dy Xog nhIN ho sikaf. Auh hor duKI pirvfrF vFg iglf iks nfl kry? ieAuN lgdf hY ijvyN ies ikqfb dI lyKxI iswKF qy srkfr nMU iehI puwC qy tuMB rhI hovy.

jy lyKk afpxy qy ipaf mfrksvfdI pRBfv nMU Cwzdf hY qF Aus df muwZlf jIvn bykfr ho jFdf hY. ies leI Auh donF `c smfnqf bxfeI rwKx nMU qrjIh idMdf hY qy iswKI `coN nvyN rfh dI qlfsL krn qoN ibnF nhIN rih skdf. jo anOKI ijhI qVp qy Btkxf ivc alfihdgI vflf lyKk df jIvn sPr hI ikhf jf skdf hY. ies leI muwZoN hI iswK Drm qy ies dy sMklp dy DfrnIaF qy mfrksvfd qoN moVf kwt ky afey lyKkF ivc tkrfAu hY qy ieh tkrfa ies ikqfb ivc sfP prgt huMdf hY.

pr ieh lyKk afly-duafly dy pey mfVyy pRBfv df isLkfr hY. mfrksvfd vwl smfj `c jfgirqI ilafAux leI iPr muVnf cfhuMdf hY pr iswKI nfl nFAu juV cuwkf hY aijhf pUrn rUp ivc kr vI nhIN skdf. sMq iBMzrFvfilaF nfl purfxI bxI njLdIkI dUr vI nhIN hox idMdI qy ikqfb dI lyKxI sMqF dI soc nfloN iswK Drm dy sMdrB ivc bhuq hI ivroDI hY. pr lyKk afpxIaF donoN ikqfbF: pihlI ‘nyiVEN izwTy sMq iBMzrFvfly (myrI hwzbIqI-jwgbIqI) aqy hux vflI ikqfb dy tfeItl `qy, nfl hI aMdr sMq iBMzrFvfilaF dI Poto aqy nFAu dI vrqoN bhuq krdf hY. lyKk df ieh ikrdfr ies dI nIaq ƒ pUrI qrHF sLwk dy Gyry aMdr ilaf ky KVHf kr idMdf hY. ies sbMDI sPfeI pysL krnI bhuq hI musLikl jfpdI hY BfvyN lyKk ieh kih ky KihVf CuzvfAux df Xqn krygf ik sMq Aus leI awj dy Xuwg ivc iemfndfrI, swcfeI, kihxI qy krnI aqy ienklfbI hox df pRqIk hY. iPr vI hor svfl KVHy huMdy hn qy lyKk dI siQqI swp dy mUMh ivc kohV-ikrlI vFg hY.

s[ dlbIr isMG gurbfxI dI ivafiKaf qy mfrksvfd dy sumyl ivc pY ky mnuwK ƒ sB qoN pihlF DrqI `qy afieaf hox kfrn  ‘mnuwKI soc’ ƒ hI suprIm mMndf hY. Auh ivDI-ivDfn (mirafdf) ƒ ivcfrDfrf dy sfhmxy mfnqf nhIN idMdf. kfƒn, hfkm, POjF afid rfhIN clfieaf rfj ƒ DrqI qy bfxIaf (mfieafDfrIaF) df rfj dI dwsdf hY. ieh sB isstm ƒ nkfrn leI qF Aus pfs bhuq msflf hY. pr bdl vjoN pysL krn leI smwgrI dI bhuq Gft hY. ies krky lyKk dI lyKxI iek “afdrsLvfd” qF ikhf jf skdf hY pr amlI jfmf pihnfAux leI sMpUrn nhIN hY. jdoN aml `qy afAuNdf hY qF mfieafDfrIaF (bfxIaf) dI pRxflI kih ky byruKI aKiqafr kr jFdf hY. iswKI dy ‘srbwq dy Bly’ dy isDFq dy Ault bxIaF mƒvfdI sMsQfvF afid ƒ iek bhuq vwzf aiVwkf mihsUs krdf hY. Aus df mn ieAuN locx lwg jFdf hY ik ienklfbI ZMg nfl koeI ies ƒ dUr kry. iqafgI iswKF dI axhoNd Aus nMU cwuBdI hY. 

lyKk gurU nfnk sfihb jI dy Purmfn, ‘jAu qAu pRym Kylx kf cfAu .. isru Dir qlI glI myrI afAu .. anusfr qy ‘srbwq dy Bly’ dy isDFq ƒ ijLafdf lokF ƒ hI ksUrvfr TihrfAux leI ies kfrn vrqdf hY ik Auh hr sLrDflU `coN ienklfb dI rUh dy drsLn krnf cfhuMdf hY. aijhf kuJ njLr nf afAux dI sUrq ivc Auh AunHF ƒ mUrK sLrDflU qy gurU nfnk jI dI ivcfrDfrf qy kfrnfimaF ƒ lY zuwbx vfly dwsdf hY. ies qrHF lyKk Kud vI lokF qoN tuwitaf qy alwg ivcrdf njLr afAuNdf hY. kuJ kr ivKfAux vfilaF nfl Btikaf qy hux vI aijhI qlfsL ivc hI Btkdf hY. lyKk isrP sLhId hoey, qsIhy Jwl cuwky, jylHF `c ruly, rul rhy, lfpqf kIqy aqy dusLmx nfl krfrI hwQIN inptx vfilaF ƒ hI afpxf hfxI mMndf hY bfkIaF ƒ muwZoN hI nkfrdf hY. ienklfbI ivcfrDfrf df hfmI jo hoieaf. pr Auh mfrksvfdI ienklfbI ivcfrDfrf qy iswKI ienklfbI ivcfrDfrf ivc Prk nhIN dwsdf ieh AusdI lyKxI dI vwzI Gft hY ijs kfrn Auh Dfrimk ivcfrF df nhIN hY. jy Drm ƒ iensfn nfloN ivCoV dyeIey qF aDrmI ho jFdf hY. DrmI qy aDrmI `c Prk dwsx leI iksy Drm dI loV nhIN huMdI. afpxy afp hI iesdf mqlb ‘kMD `qy ilKy’ vFg piVHaf jFdf hY.

jdoN iswK Drm dy mMnx vfilaF ƒ Auh ‘hAumYN’ qy ‘lflc’ dI dldl ivc dyKdf hY qF Auh AunHF dI qulnf ‘bRfhmxvfd’ aqy ‘ihMdUqv’ nfl krn qoN guryjL nhIN krdf. ienHF sfiraF ƒ ieko hI QflI dy cwty-vwty kih ky gurU nfnk dy isDFqF dy ivroDI-iswKI leI klMk dwsdf hY. ienHF ƒ dyK ky hI Auh iswK Drm vloN mUMh moV ky mfrksvfd dI vkflq dI dldl ivc Kud Pisaf njLr afAuNdf hY. iPr lyKk iswK jgq dIaF mUhrlIaF kqfrF ƒ pfp dy icwkV ivc lQpQ dyKdf hoieaf ieh kihMdf hY ik Auh gurbfxI df AupdysL, ‘pfpf bfJhu hovYY nfhI muieaf sfiQ n jfeI’ Buwl cuwky hn. ienHF qoN inrfsL ho ky Auh iswKI (iswK Drm) dI afpxI ivafiKaf GVn qoN mjbUr ho jFdf hY jo gurbfxI pRymIaF dy ‘gilEN nhIN AuqrdI’. Ausdf kkfrF vfilaF nfl tkrfAu spwsLt njLr afAuNdf hY qy AunHF dI kqfr ’qoN bfhr rihx ƒ ieAuN kih ky jfiejL TihrfAuNdf hY: “kkfrF ivc ilpty AuprI idwK vfly iswKF ny ‘lflc’ aqy ‘hAumYN’ df lV nf Cwizaf”. asl ivc ieAuN qF ikhf jf skdf hY ik iswK AunHF DiVaF ivc bYTy hn qy AunHF dy isLkfr hn jo DVy iswKF leI bYgfny hn. iswKF dI afpxI koeI pfrtI ( isafsI qy Dfrimk ), DVf, dl, sMsQf afid nhIN ijs dI suqMqr soc qy bYgfinaF qoN afjLfd hovy. ies df hwl iswKF dI afjLfd hsqI dI pRfpqI ivc hI Cuipaf hoieaf hY. 

lyKk kysfDfrI qy aMimRqDfrI df ivroDI nhIN pr nfl hI ies pihrfvy ƒ ‘kyvl’ iswK isDFq dy rUp ivc hI mMnx ƒ iqafr nhIN. sgoN ies ƒ ‘DVy dI phuMc’ kih ky inMd hI jFdf hY. ies qrHF kysfDfrI aqy aMimRqDfrI ƒ inKyV ky lyKk  ‘iswKI dI inafrI pihcfx’ dy hwk ivc nhIN Bugqdf. asl ivc Auh afpxy ipCokV qy hux dy pRBfv qoN atuwt hY qy ies dy sPfeI pwK ivc KVHy rihx kfrn hI  kysfDfrI aqy aMimRqDfrI dI pihcfx dy hwk ivc nf ho ky, iswKI isDFq (iswKI dI inafrI pihcfx’) dy Ault inwj dI vkflq krdf hI idKfeI idMdf hY.

Auh gurU nfnk sfihb dI soc ƒ Drm qy smfj qoN AuWpr mMndf hY ies leI hI kihMdf hY ik mnuwK dI soc ƒ apfr dwsdf hY. Auh gurU nfnk sfihb dy kQn, koeI afKY  BUqnf ko  byqflf .. koeI afKY afdmI nfnku vycfrf.. anusfr hI Auh gurU nfnk ƒ mhfn mnuwK (mhFpurK) qy isKr df soJIvfn aqy ‘ikv sicafrf hoeIaY ikv kUVY qutY pfil .. hukim rjfeI clxf nfnk iliKaf nfil’ (kudrq dy inXm) df gLulfm hI dwsdf hY. ieQy mfrksvfdI hox kfrn ‘hukim rjfeI clxf nfnk iliKaf nfil’ ƒ ‘kudrq dy inXm’ kih ky, rwb (sfeIN) dI hoNd qoN pfsf vwt jFdf hY.ies leI hI gurbfxI dy pRymI  gurU nfnk sfihb dy isDFq, jo sMq jrnYl isMG iBMzrFvfly dy asUlI afDfr sn df lyKk ƒ ivroDI kihx qoN ibnF nhIN rih skxgy.

lyKk dI sLbdfvlI df bcfa qF hI hY jy ieh sfbq ho jfvy ik gurU nfnk qy sMqF ny iswKI ƒ nf hI Drm mMinaf hY qy nf hI vwKrI pihcfx (mirafdf) df AupdysL idwqf hY aqy nf hI pUjf (BgqI) df pwK pUiraf hY. pr gurbfxI qy iswKI ieiqhfs qoN aijhf huMdf njLr nhIN afAuNdf. iswK Drm dI mhwqqf iek ivcfrDfrf nfloN bhuq hI vwD hY. iswK Drm df sMklp (concept) sQfeI hY jdoN ik ivcfrDfrf (thought) smyN muqfbk bdldI rihMdI hY. ‘BgqI’ iekfgrqf qy iqafg df nF hY. hux qF sfieMsdfn vI mnuwKI afrfm leI ies dy hwk ivc Bugqx lwg pey hn. ‘BgqI’ ƒ vI ivsfiraf nhIN jf skdf. ijQoN qwk ‘vwKrI pihcfx’ dI gwl hY ieh bhuq aihm hY ikAuNik jy puils vfly ƒ vrdI qoN hI Cot dy idwqI jfvy qF Auh puils vflf hI nhIN rihMdf aqy iksy ƒ pqf vI nhIN lwg skygf ik Auh iks PrjL dI pflxf krdf hY . hr dfiery ivc vrdI dy afDfr `qy bxI pihcfx dI afpxy afp ivc idnoN idn mhwqqf vD rhI hY. gurIlf lVfeI ivc ihwsf lYx vilaF nMU vI afpxI vwKrI pihcfx leI kuwJ nf kuwJ krnf hI pYNdf hY. lyKk dy inwjI jF iksy hor kfrnf krky iswKF dI mirXfdf rfhIN bxI ‘iswKF dI inafrI pihcfx’ (Separate identity) nMU DuMdlf krnf jfiej nhIN hY.

BfeI kfnH isMG nfBf anusfr iswK Drm dy iqMn aMg hn: nfm, dfn, iesLnfn. iesLnfn qoN Bfv srIrk suwDqf nfloN mn dI sLuwDqf vwl vwD sMkyq hY. mn dI sLuwDqf vflf ‘srbwq df Blf’, ‘sLFqI’ dI pRfpqI leI iswK Drm anusfr ‘iqafgI’ bx ky kMm kr skdf hY. jy sMKyp ivc gwl krIey qF ieh iswK Drm dy iqMny aMg iqafg qoN ibnF pRfpq nhIN kIqy jf skdy. jdoN  mnuwK iqafgI bx ky ivcrygf qF smfj qy pRbMDkI ZFcf Kud-bf-Kud suDfrvfdI ho inwbVygf. iswK Drm rfhIN aijhf GiVaf mnuwK iksy ƒ vI nhIN cuBygf qy sLFqI dI pRfpqI leI ieh ‘iswK ienklfbI’ kMm krygf. ies ienklfbI df afDfr gurU sfihb df kQn,  ‘jAu qAu pRym Kylx kf cfAu .. isru Dir qlI glI myrI afAu .. hI hY. jy mOq dy bwdl hI mnuwK `qy rojL mMzrfey rihx qF Auh kuJ vI krn jogf nhIN hY. ies leI gurU sfihb ny pihlF hI sLrq rwK idwqI ik ieh bMidaf jy qMU afpxy jIvn ƒ sPl bxfAuxf hY qF ‘pihlF mrnf kr kbUl’ qy ies zr qoN mukq ho.

lyKk jy iswK Drm ƒ mfrksvfd nfloN inKyV ky gwl krdf qF ieh ikqfb afAux vflIaF pIVIaF leI mfrg-drsLn krn leI hor vI AupXogI hoxI sI. jdoN ik hux ieh iek Btkdy ienklfb dy hfmI dI khfxI hI khI jf skdI hY. mfrksvfdI ienklfbI qy iswK ienklfbI df koeI myl nhIN hY. ‘iswK ienklfbI’ sLFq qy gMBIr hY qy ‘mfrksvfdI ienklfbI’ asLFq qy bycYn hY. asLFq ienklfbI kdI vI sLFq smfj aqy kilafxI pRbMDkI ZFcy dI isrjnf nhIN kr skdf.‘mfrksvfdI ienklfbI’ qF hmysLF Btikaf hoieaf cwk Qwl ivc hI lwigaf rihMdf hY qy ijQy vI iksy ƒ ‘sLFq’ dyKdf hY Aus ƒ afpxf hfxI hI nhIN smJdf. ies leI smIiKak/ itwpxIkfr(dfs) (REVIEWER) lyKk dI ksvwtI `qy nyVy-qyVy vI pUrf nhIN AuWqrdf pr iPr vI lyKk ny smIiKak ƒ ies ikqfb dI itwpxI leI jLor pfieaf qy ikhf ik ies ƒ jldI klmbMd kro. ieh ikqfb dI smIiKaf krnf ktihry ivc KVHf hox qoN Gwt nhIN hY.

mfrksvfd ‘mnuwK’ ƒ ‘styt’ awgy smrpx krdf hY ikAuNik mfrksvfd df mwq hY ik styt hI mjbUq ho ky mnuwK df Blf kr skdI hY. Auh mnuwK ƒ ijLafdf aihmIaq nhIN idMdf ‘styt’ ƒ idMdf hY. lyKk ny mnuwK dI QF ‘mnuwKI soc’ ƒ apfr kih ky mfrksvfd aqy iswKI ivc sumyl pYdf krn dI koisLsL kIqI hY. jdoN ik iswK Drm mnuwK ƒ iek iqafgI dy rUp ivc GV ky ‘smfj’ aqy ‘styt’ ƒ cVHq ivc lY jfxf cfhuMdf hY. iswK Drm ny mnuwK ƒ ‘gurmuK iswK’ dI pdvI dy ky bfdsLfhI bKsLI qy suqMqr kIqf hY. aijhy ‘gurmuK iswKF’ df smUh smfj dy rUp ivc aqy styt dy rUp ivc ikho ijhf hovygf, ies dI mfrksvfd klpnf vI nhIN kr skdf. lyKk ies sbMDI afpxI lyKxI ivc AuWkf hI spwsLt nhIN hY.

lyKk iswK Drm dy insLicq isDFqF `coN mnuwK dI sMpUrnqf ƒ lwBx qy dyKx ivc afpxI lyKxI ivc asmrwQ hY qy vfr-vfr iesdf mfrksvfd nfl asPl myl krn lwg jFdf hY aqy iesdI qulnf krky ikqfb df byloVf afkfr vDfAuNdf hY ijsdI loV nhIN sI. pwCmI ivdvfn ‘plYto’ ivcfrvfn ny mnuwK ƒ pRbMDkI ZFcf clfAux leI 50-55 sfl dI muwZlI ivwidaf dy ky ‘iPlfsPr ikMg’ sQfpq krn dI koisLsL kIqI sI. pr mnuwK ivc byaQfh qrwutIaF qy Aus dI smfjI jfnvr ibrqI hox krky plYto asPl irhf sI qy aMq Ausny pRbMDkI ZFcf clfAux leI ‘kfƒn’ ƒ hI AuWqm dwisaf. jdoN ik ‘iPlfsPr ikMg’ dI Bfl Ausny kfƒn qoN duKI ho ky hI krnI sLurU kIqI sI. iswK Drm ‘inafrf Drm’ hY . iesdf kOmFqrI pwDr dy kfƒnF qy sfieMs nfl koeI tkrfAu nhIN hY sgoN ies ny mnuwK ƒ iqafgI bxn df rfh dws ky, smfj aqy pRbMDkI ZFcy ivc bhuq hI vwzI AusfrU qbdIlI dI afs dI ikrn pYdf kIqI hoeI hY. iswK Drm dI shI pflxf rfhIN ‘gurmuwK iswK’ bxnf qih hY. ieh ‘iensfP df rfj’ dyx dy smrQ irhf hY qy iPr vI inqrygf. mOjUdf nuksdfr pRbMDkI ZFcy nfl iswK Drm df tkrfAu, amlF dI axhoNd kfrn hY jo iksy vyly jLrUr dUr ho jfeygf. pr aijhf qflmyl mfrksvfd ivc awgoN leI bxdf kdI vI njLr nhIN afAuNdf ikAuNik mfrksvfd ‘asLFq ienklfbI’ pYdf krky ‘pwKpfqI styt’ df hfmI hY aijhf ik rUs dy ipCokV qoN spwsLt ho igaf hY. mfrksvfd mnuwK ƒ nf qF ajLfd hox idMdf hY nf hI ‘sLFq’ qy AusdI soc qoN iek msLIn vFg kMm lYNdf hY. ijQy mnuwK hI sMqusLt nhIN AuQy ‘smfj qy styt’ ikvyN sLFq qy ivkfssLIl rih skdy hn.

Bfrq dy mOjUdf pRDfn mMqrI zfktr mnmohn isMG, jo ik pwCmI ivdvfn ‘plYto’ ivcfrvfn ny mnuwK ƒ pRbMDkI ZFcf clfAux leI 50-55 sfl dI muwZlI ivwidaf dy ky ‘iPlfsPr ikMg’ dyx df Xqn kIqf sI qy ijvyN iswK Drm dI shI pflxf rfhIN ‘gurmuwK iswK’ bxnf qih hY, nfl iblkul imldf juldf hY. BfvyN ajy pUrI sMpUrnqf (Perfection) mnuwK ivc vI afAuxI bfkI hY. iensfnI aDuUrypx df bdl qy hwl ‘kfnMUn df rfj’ hI lfgU krn nfl hY ijs nMU lfgU krn dI mMg jLor dy ky kIqI geI qy kIqI jf rhI hY. iehI jvfb ies qrHF dI afeI eI-myl leI kfPI hY jy awgoN smJx dI Xogqf hovy :

...... “Many belonging to the Sikh faith and the “propaganda of Brahmins autocracy” have propagated the thought that “Manmohan Singh”, the only choice to his master, Madam Sonia Gandhi, and his non-Sikh, anti-Sikh party, Congress-I, is Mr Clean, and “now a Sikh is a prime minister of Brahmins autocracy, or India.” So what? Has any Sikh, who calls Manmohan Singh an honest and clean person examined his state delivered before the “Human Rights Commission Delegates in Vienna, Austria, on 24th June (14 to 25th June June), 1993?” Manmohan Singh, then Finance Minister of the PV Rao administration, said that “he being Sikh finds no abuses of Human Rights of Sikhs much less any minorities in India.” And another person, Manmohan Singh’s colleague of Islamic faith, Shahabuddin, said the same for Muslims of India as did Manmohan Singh for the Sikhs’ abuses of Human Righ! ts in the Sikhs’ holy and historic Homeland, Punjab, Khalistan (under the Brahmins autocracy’s occupation, since 15th August, 1947).” Manmohan Singh’s statement was ‘refuted’ in an strongest possible words by the human rights and peace loving citizens (delegates) of North America and elsewhere.
And you, Sardar Balbir Singh Sooch ji, as a Sikh, have congratulated Manmohan Singh on his ‘appointment’ to the prime minister’s office by his master, Madam Sonia Gandhi ”....... "Dr.Awatar S.Sekhon" assekhon@shaw.ca

iehI “ivdvfn” ‘iswK sMGrsL” smyN jJfrUaF pRqI hor BfsLf dI vrqoN krdy sn awj hor! ieh Kud kI hn? rwb hI jfxy? iPr vI ienHF df DMnvfd.

iewQy keI smIiKak nMU sMdrB qoN bfhr jf ky Audfhrx dy irhf kihx df Xqn krngy pr aijhf kihxf Auicq nhIN hovygf ikAuNik zfktr mnmohn isMG hux qk dy Bfrq dy pRDfn mMqrIaF nfloN vD piVHaf-iliKaf, ivakqIgq qOr `qy AuWqm-Xogqf df DnI hY. ijs kfrn ies ahudy leI sB dI psMd df hox kfrn BfgsLflI hY. Auh afpxI  ‘invyklI sLKsIaq’ aqy ‘bydfgL iswK’ dy qOr `qy awj dI ‘nftkI-iPlmI JfkI’ dI rfjnIqI ivc sB qoN AuWqm sfbq ho cuwky hn.

 pr iPr vI zr hY ik zfktr mnmohn isMG dy rfj-Bfg smyN Bfrq dIaF eyjMsIaF afpxIaF awz-awz sLfKfvF rfhIN iksy vyly hI koeI kfrf, ies awj dy gurmuwK iswK, iPlfsPr ikMg qy sPl pRDfn mMqrI nMU bdnfm krn leI, kr skdIaF hn ikAuNik iewQy lokF nMU ‘pfVo qy rfj kro’ dI nIqI lfgU hY. ies nIqI rfhIN hI mfieaf iekwTI krn df bhfnf vI bixaf rihMdf hY.  afm krky loBI lok hI DiVaF(TwgF) nfl rldy hn . ies ikqfb dy lyKk nMU ‘pfVo qy rfj kro’ dI nIqI `qy eyjMsIaF dy iesLfry `qy kMm krn vfilaF dy ieMdrfj nfl ikqfb nMU boJl krn dI loV nhIN sI. awj loV ‘gurmuwK iswK’ qy ‘iPlfsPr ikMg’ nfl imldy juldy mnwuK iqafr krn dI hY. ies df Auqr iswK Drm pfs hY. pr lyKk jrUrq qoN vD mOjUdf siQqI nMU dyK ky mXUs idKfeI idMdf hY. aijhI mXUsI iswKI isDFqF dy Ault hY. 

iesdf mqlb ieh nhIN ik lyKk afpxI lyKxI ivc ‘iswKI’ df pwlf Cwzdf hY, pr ivafiKaf ieAuN krdf hY: gurU gRMQ sfihb ivc mUl mMqr ‘ ÅÆ siqnfm’ qoN afrMB huMdf hY aqy ies dy hyTF iek motf sLbd gurU gRMQ sfihb dy sMpfdk ny ‘jpu’ drj kIqf hY aqy hyTlI sqr ivc ‘afid scu jugfid scu .. hY BI scu nfnk hosI BI scu’ drj hY. spwsLt iswD huMdf hY ik kI jipaf jfvy? arQfq hr smyN kI cyqy rwiKaf jfvy? sMkyq mUlmMqr vwl hY. vYsy qF sfrI gurbfxI kMT krn vfly mhfn hoxgy pr ijQoN qfeIN nfm jpx df sbMD hY Aus dy afdysL spwsLt hn ik hr iswK ƒ hr smyN mUlmMqr df aqy AunHF dy arQF df cyqf rihxf cfhIdf hY ikAuN jo ieh kudrq dy vrqfiraF dI muZlI scfeI hY. mUlmMqr df cyqf rwKx leI afrMBk sLbd ‘ÅÆ ’ (smuwcqf df vrqfrf) ijs ƒ iswKI dy bfnI ny ‘siq’ df nF idwqf hY, bfry smJ hoxI jLrUrI hY. ies AuprMq gurU sfihb ieh suafl KVHf krdy hn,  ‘ikv sicafrf hoeIaY ikv kUVY qutY pfil ..  Bfv suwc qy swc ikvyN pRfpq hovy, hnyrf ikvyN imty, Brm ikvyN tuwty aqy afp hI AuWqr dyNdy hn,‘hukim rjfeI clxf nfnk iliKaf nfil’ Bfv mnuwK dy kudrq dy inXmF nfl kdm imlf ky cwlx nfl hI sicafry hoieaf jf skdf hY.

lyKk ilKdf hY ik awj jy ivsLfl rUp ivc ingHf mfrIey qF DrqI dy sfry DrmF ivc mUrqI pUjf iksy nf iksy rUp ivc pRclq hY. ieh iek ajyhf rog hY, jo kudrq dI kImqI dyx, idmfg ƒ nkfrf krdf hY aqy mnuwKI jIvn ƒ ajfeIN guafAuNdf hY. cyqy rhy ik gurU nfnk dyv jI qoN lY ky dsm ipqf qwk sfry rihbrF ny dlIl qy kyvl dlIl ƒ hI swc df afDfr mMinaf hY. ‘sLbd gurU’ iek ajyhI phuMc hY jo gurbfxI ƒ ajokI ivigafnk soc nfl joVdI hY. ‘sLbd gurU’ kudrq dy inXmF df awKrIN ibafn hY.

lyKk iswK qy iswK sMsQfvF nMU mfieaf qy krmkFzF dy pRBfv hyT ijvyN Twg qy loBIaF (bRhmx qy bfxIaF Bfv mfieafDfrIaF) dy Zhy ciVHaf dyK ky ijvyN ienHF qoN ienklfb ilafAux dy Xog nhIN smJdf qy ienHF vwloN gurbfxI dy kIqy jf rhy pfT nMU iswKF nMU coB mfr ky jgfAux leI ies dI mUrqI pUjf nfl qulnf kr mfrdf hY jdoN ik Aukq pihlF dwsy muqfbk lyKk gurbfxI dy kMT krn dy hwk ivc ieAuN kih ky Bugqdf hY: vYsy qF sfrI gurbfxI kMT krn vfly mhfn hoxgy pr ijQoN qfeIN nfm jpx df sbMD hY Aus dy afdysL spwsLt hn ik hr iswK ƒ hr smyN mUlmMqr df aqy AunHF dy arQF df cyqf rihxf cfhIdf hY ikAuN jo ieh kudrq dy vrqfiraF dI muZlI scfeI hY.

ies smIiKaf df sfr ieh ik lyKk mnuwK nMU hmysLf ienklfbI dy qOr `qy ivcrdf dyKxf cfhuMdf hY BfvyN Auh asLFq hI ikAuN nf rhy pr iswK Drm aMdr srbq dy Bly leI  ‘gurmuwK’ bx ky ienklfbI bxn df rfh amlF rfhIN mOjUd hY. ieh ienklfbI sLFq, gMBIr, ivkfssLIl qy iqafgI rih ky, ishqmMd smfj qy styt bxfAux ivc shfeI avwsL hovygf. aijhy ‘gurmuwK’ leI iksy sLuwB kfrj vfsqy iqafr rihx qy awgoN pRyrnf dyxf musLikl nhIN huMdf qy nf hI ies leI iksy insLfny dI pRfpqI ivc koeI aiVwkf lgdf hY. ieh Brm-BulyKy AunHF icr hI hn ijnHF icr iswK gurU nfnk sfihb dy    kQn,  ‘jAu qAu pRym Kylx kf cfAu .. isru Dir qlI glI myrI afAu ..  qoN dUr hn. ies ikqfb df lyKk vI gurU sfihb dy ies kQn dI vkflq krdf hY BfvyN iswKF qoN mXUs hY.

 ieh ikqfb iewk ienklfb dy hfmI dy mfVy-cMgy smyN aqy jwgbIqI, Aus dI jLbfnI khfxI hY. ieh hmysLf afAux vflIaF pIVHIaF leI vI AupXogI hY qy iksy nf iksy rUp ivc mfrg-drsLn  krdI rhygI. 

http://www.sanjhsavera.com/book_review.html

 
 
     
 

kithrf
blbIr isMG sUc

 
     
 

ktihrf bol ipaf,
iensfP hMudf dyK ro ipaf,
ijhVf afvy shuM cuwkI jfvy,
ieh kih ky ro ipaf. 

jwj muskrfvy,
pr ktihrf ro ipaf,
ktihrf gUMgf-bolf,
pr iPr vI ro ipaf. 

nf cuwp krfeI,
nf ipwT GsfeI-afeI,
jwj jfxy gUMgf-bolf,
ikAuN ro ipaf??? 

byjfn-byjbfn jLrUr hF,
iesLfrf krn qoN mjLbUr hF,
jwj sfihb nMU ieh kihMdf ro ipaf.

 
 
muwK pMnf  |  aMgryjI aMk  |  sMcflk  |  bfnI  |  ilMk

Copyright © Balbir Singh Sooch, Chief and Spokesperson, Sikh Vichar Manch, Ludhana, Punjab (India)